28 kwietnia 1947 roku Grupa Operacyjna "Wisła" rozpoczęła wysiedlanie ludności ukraińskiej z południowo-wschodniej Polski. W ciągu trzech miesięcy na Ziemie Zachodnie i Północne przewieziono przymusowo około 150 tysięcy Ukraińców. Celem akcji było ostateczne rozwiązanie kwestii ukraińskiej w Polsce.
Jedną z pierwszych wysiedlonych wsi była Żernica niedaleko Baligrodu, gdzie w tajemniczych okolicznościach zginął generał Karol Świerczewski - ówczesny wiceminister obrony narodowej. Po wysiedleniu Żernica została spalona. Jeden z transportów trafił do Koszalina, a drugi do Górowa Iławeckiego.
- Przyjechało wojsko i wszystkich ludzi zabrało do stodoły. Później tych ludzi tak pobili, że wynoszono ich na noszach. Na drugi dzień przyszło wojsko. Powiedzieli, że jest wysiedlenie. Zabrali nam konie, dali jedna krowę, dwie owce i kozę. Dwie rodziny razem ze zwierzętami dali do jednego wagonu i tak jechaliśmy aż na zachód - opowiadała nam Olga Karpa, która trafiła do Koszalina.
Senat Rzeczpospolitej w 1990 roku potępił akcję "Wisła". W 2007 roku w Warszawie ówcześni prezydenci Polski i Ukrainy - Lech Kaczyński i Wiktor Juszczenko - we wspólnym oświadczeniu stwierdzili, że była ona sprzeczna z podstawowymi prawami człowieka.
Przesiedleniami ludności podczas akcji "Wisła" zajmowały się jednostki Wojska Polskiego i oddziały Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, jak Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, milicja i ORMO oraz Państwowy Urząd Repatriacyjny. Wysiedleni nie mieli prawa powrotu na rodzinną ziemię.
Podczas całej akcji ponad 3800 osób - uznanych za sympatyków UPA i innych ukraińskich organizacji nacjonalistycznych, a także przedstawicieli inteligencji i duchowieństwa - zostało osadzonych w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie. Ujęto około 1500 członków i współpracowników UPA oraz 2900 - OUN.
Działania oficjalnie zakończono w 1947 roku, jednak wysiedlenia trwały do 1950. Akcja "Wisła" zakończyła się na granicy polsko-czechosłowackiej, uroczystością dekoracji żołnierzy najbardziej zasłużonych w walkach z "bandami".
Redakcja/IAR/ez
